Bactoscan in de melkveehouderij
Bactoscan of totale bacteriële lading (TBC) zijn parameters die gebruikt worden om het aantal bacteriën in de melk te evalueren. De Bactoscan wordt uitgedrukt in eenheden, 1 eenheid is 1000 bacteriën/ml. In Europa zijn er strenge regels vastgelegd voor de TBC-waarde van de melk die geschikt is voor humane consumptie: de TBC-waarde moet minder zijn dan 100.000 bacteriën/ml (dit wil zeggen minder dan 100 eenheden voor de bactoscan) in alle opgehaalde melk.
Een hoge microbiële lading in de melk vermindert de houdbaarheid en het vermogen om tot kaas verwerkt te worden zeer sterk. Hoewel 100 een wettelijke limiet is, zou de TBC-waarde idealiter lager moeten zijn dan 15 000 bacteriën/ml (15 eenheden voor de bactoscan) om het risico op mastitis te reduceren en de melkkwaliteit te verbeteren.
Om een hoge bactoscanwaarde aan te pakken, is het belangrijk om te begrijpen welke parameters kunnen bijdragen aan hogere TBC-waarde van de melk:
1. Een slecht of ondermaats reinigingsprotocol van de melkmachine
Wanneer men een hoge bactoscanwaarde terug vindt op de boerderij moet het CIP-protocol nagekeken worden:
- controle van de leidingen en de melkbekers met tepelvoering
- temperatuur van het reinigingswater
- concentratie van het reinigingsmiddel
- hoeveelheid reinigingswater
- circulatietijd
- afwisseling tussen een zuur en alkalisch product
2. Algemene hygiëne tijdens het melken
Bacteriën die in de melk worden aangetroffen, kunnen afkomstig zijn van de machine maar kunnen ook de melk contamineren tijdens het melkproces, omwille van een slechte hygiëne. Vooral het gebruik van een voorschuimmiddel kan zeer effectief zijn voor de TBC-waarde omdat het de bacteriële lading van de speenhuid verminderd vooraleer men het melkstel aanbrengt.
Er zijn nog enkele parameters die een rol spelen bij het reduceren van de microbiële lading:
- een hygiënische en propere huisvesting voor de koeien
- het scheren van de uiers
- 1 papier per koe om de spenen af te kuisen
3. Mastitis
Mastitis wordt veroorzaakt door bacteriën die zich op de uier/spenen koloniseren. Geïnfecteerde koeien die samen met gezonde koeien worden gemolken, zullen ook bijdragen aan een hoger aantal bacteriën in de melk. De beste preventieve maatregel tegen mastitis is het voorstrippen vooraleer de koe gemolken wordt (zie verwant artikel voorstrippen).
4. Vervanging van de tepelvoeringen en rubbers
Bacteriën kunnen overleven en vermenigvuldigen in de tepelvoering/melkbeker en het is belangrijk om de tepelvoeringen van de melkbekers en rubbers voldoende te vervangen (na 2500 melkbeurten).